Yargıtay Kararı
ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI GEREKTİRİYORSA ANNESİNİN KIZLIK SOYADINI ALABİLECEĞİ
ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI GEREKTİRİYORSA ANNESİNİN KIZLIK SOYADINI ALABİLECEĞİ
0 Yorum
32043
26-05-2022

Y A R G I T A Y

2. Hukuk Dairesi

ESAS NO: 2020/2199

KARAR NO:2020/3166


TÜRK MİLLETİ ADINA

Y A R G I T A Y İ L A M I


Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı baba tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:


Davacı dava dilekçesinde; davalılardan Mehmet B.Y... ile 02.05.2014 tarihinde kesinleşen kararla boşandıklarını, ortak çocuk 04.05.2013 doğum tarihli Emine A...'nın velayetinin kendisine verildiğini, kendisi ile kızının soyadının değişik olması nedeniyle sosyal ortamlarda zorluklar yaşadığını, çocuğun da bu durumu sorguladığını, babanın çocuğunu yılda 2-3 kez gördüğünü, çouğun sosyal ortamlarında babanın çocuğuyla birlikte olmadığını, çocuğun da kendisiyle aynı soyadını taşımak istediğini iddia ederek, ortak çocuğun "Y..." olan soyadının kendi kızlık soyadı olan "K..." olarak değiştirilmesini istemiştir.


İlk derece mahkemesi tarafından yapılan yargılama sonucunda soyadı değişikliğinin çocuğun üstün yararına aykırı bulunmadığı ve soyadı değişmekle kişisel durumu değişmeyeceği gerekçesiyle davanın kabulü ile çocuğun soyadının annenin soyadı olan "K..." olarak değiştirilmesine karar verilmiş, davalıların istinaf etmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından davalıların istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiş ve bu karara karşı davalı baba Mehmet B. Y. tarafından temyiz talebinde bulunulmuştur.


Dava, ortak çocuğun soyadının, davacı annenin kızlık soyadı ile değiştirilmesine yöneliktir. Yapılan yargılama ve toplanan delillerden; ortak çocuk Emine A...'nın tarafların evlilik birliği içinde 04.05.2013 tarihinde doğduğu, tarafların 02.05.2014 tarihinde kesinleşen kararla boşandıkları, boşanma kararı ile birlikte ortak çocuğun velayetinin davacı anneye bırakıldığı anlaşılmaktadır.


Çocuk ile ana arasında soybağı doğumla kurulur. Çocuk ile baba arasında soybağı, ana ile evlilik, tanıma veya hâkim hükmüyle kurulur. Soybağı ayrıca evlât edinme yoluyla da kurulur (TMK m. 282). Evlilik dışında doğan çocuk, ana ve babasının birbiriyle evlenmesi hâlinde kendiliğinden evlilik içinde doğan çocuklara ilişkin hükümlere tâbi olur (TMK m. 292). Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin soyadını taşır (TMK m. 321).


Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir. Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilân olunur. Ad değişmekle kişisel durum değişmez. Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir (TMK m. 27).
Soyadı, bireyin yaşamıyla özdeşleşen ve kişiliğinin ayrılmaz bir unsuru hâline gelen, birey olarak kimliğin belirlenmesinde en önemli unsurlardan biri ve vazgeçilmez, devredilmez, kişiye sıkı surette bağlı bir kişilik hakkıdır.


Velayet; ana veya babanın, ergin olmayan çocuklarının veya kısıtlanmış ergin çocuklarının kişi varlığına, malvarlığına ve bu iki husus hakkında onları temsiline ilişkin sahip oldukları hakların ve yükümlülüklerin bütününe denir (Akıntürk, Turgut: Türk Menedi Kanunu C.2, Aile Hukuku, İstanbul 2002, s. 400). Velayet, çocuk ergin oluncaya kadar onunla ilgili alınması zorunlu kararları alma hususunda veliye sorumluluk yükler ve onları yetkili kılar. Bu bakımdan modern hukukta velayet, bir hak olduğu kadar aslında çocuğun üstün yararının sağlanması bakımından yetki ve sorumluluk da içerdiğinden hak ve yükümlülüklerin toplamı olarak kabul edilmektedir. Velayetin nihai amacı, henüz erginliğe ulaşmamış küçüğün, ileride bir yetişkin olarak gelecekteki hayata hazırlanmasını sağlamaktır (AKYÜZ, Emine Çocuk Hukuku Çocuk Haklarının Korunması, 2012 s. 220).


Evliliğin feshi veya boşanma hallerinde, velayet hakkı kapsamındaki yetkiler dâhilinde olan çocuğun soyadının belirlenmesi hususunun düzenlendiği 21.6.1934 tarihli ve 2525 sayılı Soyadı Kanunu'nun 4. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Evliliğin feshi veya boşanma hallerinde çocuk anasına tevdi edilmiş olsa bile babasının seçtiği veya seçeceği adı alır." şeklindeki düzenleme Anayasa Mahkemesi'nin 8.12.2011 tarihli ve 2010/119 esas, 2011/165 karar sayılı kararı ile iptal edilmiş ve iptal kararı gerekçesinde; kadın ve erkeğin evlilik süresince ve evliliğin sona ermesinde eşit hak ve sorumluluklara sahip olmaları gereğine yer veren uluslararası sözleşme hükümlerine de atıf yapılmak ve eşlerin, evliliğin devamı boyunca ve boşanmada sahip oldukları hak ve yükümlülükler bakımından aynı hukuksal konumda oldukları, erkeğe velayet hakkı kapsamında tanınan çocuğun soyadını seçme hakkının kadına tanınmamasının, velayet hakkının kullanılması bakımından cinsiyete göre ayırım yapılması sonucunu doğuracağı belirtilmek suretiyle itiraz konusu kuralın, Anayasa'nın 10. ve 41. maddelerine aykırı görülmesi nedeniyle iptaline karar verildiği belirtilmiştir. Anayasa Mahkemesi'nin 25.06.2015 ve 2013/3434 numaralı, 11.11.2015 tarih ve 2013/9880 numaralı, 20.07.2017 tarih ve 2014/1826 numaralı bireysel başvuru kararlarında ise; velayet hakkı tevdi edilen çocuğun soyadının
kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebin, velayet hakkı ve bu kapsamdaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olması sebebiyle Anayasa'nın 20. maddesi kapsamında ele alınması gereken bir hukuki değer olduğunu, koruma, bakım ve gözetim hakkı veya benzer terimlerle ifade edilen velayet hakkı kapsamında, çocuğun soyadını belirleme hakkının da yer aldığını, eşlerin evliliğin devamı boyunca ve boşanmada sahip oldukları hak ve yükümlülükler bakımından aynı hukuksal konumda olduğunu, erkeğe velayet hakkı kapsamında tanınan çocuğun soyadını belirleme hakkının kadına tanınmamasının, velayet hakkının kullanılması bakımından cinsiyete dayalı farklı bir muamele teşkil ettiğini, çocuğun bir aileye mensubiyetinin belirlenmesi amacıyla bir soyadı taşıması ile nüfus kütüklerindeki kayıtların güvenilirliği ve istikrarının sağlanmasında, çocuğun ve kamunun açık bir menfaati bulunmakla birlikte, annenin soyadının çocuğa verilmesinin söz konusu menfaatlerin tesisine olumsuz etkilerinin kesin olarak saptanması gerektiğini ve başvurulara konu yargısal uygulamaların ölçülü olduğunun kabul edilemeyeceğini belirterek, eldeki somut olaya benzer nitelikteki başvurulara konu yargısal kararlarda Anayasa'nın 20. maddesi ile birlikte değerlendirilen Anayasa'nın 10. maddesinde güvence altına alınan ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine karar verilmiş, aynı kararlarında ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın ilgili mahkemesine gönderilmesini de kararlaştırmıştır.


Türkiye Cumhuriyeti adına 14 Mart 1985 tarihinde imzalanan "11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 Nolu Protokol", 6684 sayılı Kanun ile onaylanması uygun bulunarak, 25.03.2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanıp yürürlüğe girmiş ve iç hukukumuz halini almıştır. Ek 7 Nolu Protokol'ün 5. maddesine göre, "Eşler, evlilik bakımından, evlilik süresince ve evliliğin bitmesi halinde, kendi aralarındaki ve çocuklarıyla olan ilişkilerinde, özel hukuk niteliği taşıyan hak ve sorumluluklar açısından eşittir. Bu madde, devletlerin çocuklar yararına gereken tedbirleri almalarına engel değildir".


Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin Milletlerarası Andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda Milletlerarası Andlaşma hükümleri esas alınır. (Türkiye Cumhuriyeti Anayasası m.90/son).


Kuşkusuz velayet kendisinde bulunan anne veya babanın, çocukla ilgili yapacağı her türlü iş ve işlemde çocuğun üstün yararını koruması gerektiği tartışmasızdır.


Çocuğun üstün yararı, çocuğu ilgilendiren her işte göz önüne alınması zorunlu olan ve belirli bir somut olayda çocuk için en iyisinin ne olduğunu belirlemede dikkate alınan bir ölçüt bir kılavuzdur. Çocuğun üstün yararı çocuğun haklarını garanti altına alan bir işlev de üstlenmektedir (YÜCEL, Özge Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt 1 Sayı 2, Aralık 2013, s. 117-137). Esasın da çocuğun üstün yararına gereken önemin verilmesi, yalnızca çocuğun ya da ana babanın değil, toplumun da menfaatinedir. Çünkü çocuğun sosyal, kültürel, fiziksel ve psikolojik yönden olumlu gelişimi, ilerde toplumda zararlı davranışlarının ortaya çıkmasını da engelleyecektir (BAKTIR, Çetiner Selma, Velayet Hukuku, Ankara 2000 s.33).


Çocuğun üstün yararı gereği, velayetin anneye verilmesi halinde, anne hiçbir gerekçe göstermeden, sırf velayetin kendisinde olduğunu ileri sürerek çocuğa kendi kızlık soyadının verilmesini isteyemez. Anne tarafından çocuğun soyadının değiştirilmesi davası açıldığında, çocuğun üstün yararına bakılır. Eğer çocuğun üstün yararı varsa annenin kızlık soyadı çocuğa verilebilir. Üstün yarar yoksa davanın reddine karar verilmelidir.


Somut olayda, yapılan yargılama ve toplanan delillerden çocuğun soyadının annenin kızlık soyadı ile değiştirilmesi yönünde çocuğun üstün yararı ispatlanamamıştır. O halde bu durum karşısında davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmayıp hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.


SONUÇ: Yukarıda açıklanan sebeple Konya Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesince 17.01.2020 tarih 2019/1396 esas 2020/120 karar sayılı esastan ret kararının KALDIRILMASINA, Konya 4. Aile Mahkemesinin 09.04.2019 tarihli 2018/377 esas 2019/229 karar sayılı kararının BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğinin ilgili bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmesine oybirliğiyle karar verildi.22.06.2020 (Pzt.)

YORUM GÖNDER

ZİYARETÇİ YORUMLARI

BENZER KONULAR

MANEVİ TAZMİNAT - KİŞİLİK HAKLARINA SALDIRI

TARİHİ BELLİ OLMAYAN HAKARET VE TEHDİT BOŞANMA KARARINDA HÜKME ESAS ALINAMAZ

EVLİLİK BİRLİĞİNİN DEVAMI İÇİN BARIŞMA TEKLİFİ VEYA GÖRÜŞMESİ AF NİTELİĞİNDE KABUL EDİLEMEZ

ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI GEREKTİRİYORSA ANNESİNİN KIZLIK SOYADINI ALABİLECEĞİ

BOŞANMADA MADDİ VE/VEYA MANEVİ TAZMİNAT İÇİN, AĞIR VEYA EŞİT KUSURLU OLMAMAK GEREKİR

DÜZENLİ VE SÜREKLİ GELİR VARSA, YOKSULLUK NAFAKASI ÖDENMEZ

YABANCI KARŞI CİNSLERLE İLETİŞİM KURMAK VE MESAJLAŞMAK, SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜNE AYKIRIDIR

"ÇALDIYSAM KOCAM ÖDESİN" DEMEK BOŞANMA SEBEBİDİR

CAHİLLER DEMEK, KİŞİSEL BAKIM VE TEMİZLİĞE DİKKAT ETMEMEK, EŞİN AİLESİYLE GÖRÜŞMESİNE ENGEL OLMAK

HUKUKA AYKIRI DELİLLERE DAİR TANIK BEYANLARI KARARA ESAS ALINAMAZ

EŞ VE EVLE İLGİLENMEME, İHTİYAÇLARI KARŞILAMAMA, EŞİ EVDE YALNIZ BIRAKMA

EŞİN YAZIŞMALARININ EKRAN GÖRÜNTÜLERİNİ ALMAK HUKUKA UYGUN DELİLDİR

ORTAK KONUT OLUŞTURULAMAMASI- KUSUR

İŞ KONUSUNDA YALAN SÖYLEMEK- ÖNCEKİ EVLİLİKTEN BAHSETMEMEK KUSUR OLARAK DEĞERLENDİRİLİR

TEDBİR VE İŞTİRAK NAFAKALARINI HAKİM, KENDİLİĞİNDEN TESPİT ETMEK ZORUNDADIR

İSTİNAF AŞAMASINDA ÇEKİŞMELİ BOŞANMA, ANLAŞMALI BOŞANMAYA ÇEVRİLEBİLİR

FİİLİ AYRILIK, TEK BAŞINA BOŞANMAYA YETERLİ DEĞİLDİR

BEDDUA ETMEK BOŞANMA SEBEBİDİR

ÇOCUK İSTEMEMEK BOŞANMA SEBEBİDİR

HASTA EŞİ HOCAYA GÖTÜRMEK ve BOŞANMA

EŞİ YALNIZ BIRAKMAK

EŞİN ARABASINA ZARAR VERMEK

ŞANS OYUNLARI OYNAMAK-BOŞANMA

DİN, DİL, IRK AYRILIĞI-BOŞANMA

"SENİN ALLAH BELANI VERSİN" DEMEK-BOŞANMA

EŞİNİN KIZ OLMADIĞI YÖNÜNDE SÖYLENTİ ÇIKARMAK

"10 TANE KARI BULURUM AMA BİR TANE ANA BULAMAM" DEMEK-BOŞANMA

SALAK, GERİ ZEKALI, APTAL, MANYAK GİBİ SÖZLER VE BOŞANMA

BOŞANMADA "EVE DÖN İHTARI" ÇEKİLMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI

KREDİ KARTINI İPTAL ETME-KAYINVALİDEYE MANYAK KARI DEMEK-MANEVİ TAZMİNAT

SAVUNMA HAKKININ KISITLANMASI - EKSİK İNCELEME - LEHE KANUN BELİRLENMESİ

HIRSIZLIK - DEĞER AZLIĞI - İNDİRİM

TEHDİT - SOYUT BEYAN - ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR

SANIĞA TEFHİM İLE TEMYİZ SÜRESİ BAŞLAR MÜDAFİİYE YAPILAN TEBLİĞ SÜREYİ YENİDEN BAŞLATMAZ