SEGBİS'İN AÇILIMI NEDİR?

SEGBİS, "Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi" kavramının kısaltılmış halidir. 

SEGBİS NEDİR?

SEGBİS, gerek soruşturma (savcılık) aşamasında gerekse de kovuşturma/yargılama (mahkeme) aşamasında cezaevinde bulunan şüpheli veya sanığın duruşmada fiilen değil de sesli ve görüntülü bir şekilde hazır edilmesi anlamına gelir. CMK md. 196/4 bu hususu düzenlemiş olup, madde metni şu şekildedir: 

(4) (Değişik: 15/8/2017-KHK-694/147 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7078/142 md.) Hâkim veya mahkemenin zorunlu gördüğü durumlarda, aynı anda görüntülü ve sesli iletişim tekniğinin kullanılması suretiyle yurt içinde bulunan sanığın sorgusu yapılabilir veya duruşmalara katılmasına karar verilebilir.

CEZA MUHAKEMESİNDE SES VE GÖRÜNTÜ BİLİŞİM SİSTEMİNİN KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE 9 – (1) Görüntülü ve sesli iletişim tekniğinin kullanılması olanağının varlığı hâlinde, kanunlardaki usul ve esaslar dairesinde, soruşturma veya kovuşturma aşamasında yapılan her türlü işlem SEGBİS ile kayda alınır.

hükmünü düzenlemektedir. 

Dolayısıyla, SEGBİS ortamında şüpheli veya sanığın ifadesi alınabilir, sorgusu yapılabilir veya beyanına başvurulabilir. 

SEGBİS KARARINA İTİRAZ

SEGBİS yöntemi, her ne kadar gelişen teknoloji dahilinde celsede bizzat hazır edilmeyle eş değer görülse de esasen öyle değildir. Ses ve görüntü yöntemi kusursuz bir şekilde çalışsa dahi sanığın bizzat celsede olma ve yüzyüzelik ilkesi gereği savunmasını sunma hakkı, hiçbir suç hakkında kısıtlanamayacaktır. 

Nitekim Yargıtay bir çok kararında bu hususa değinmiştir. 

SEGBİS KARARI GEREKÇELİ OLMALIDIR

"Bütün mahkemelerin her türlü kararlarının gerekçeli olarak yazılacağı şeklindeki Anayasal ve yasal zorunluluk ile CMK’nın 196/4. maddesinde yapılan 15.08.2017 tarihli kanuni düzenleme nedeniyle ilk derece mahkemesinin sanığın savunmasını SEGBİS yoluyla alınmasının zorunlu olduğunu kabul etmesi halinde zorunluluk sebeplerinin nelerden ibaret olduğunun belirtilmesi suretiyle bunu gerekçelendirmesi de zorunlu olup, Dairemizin 2019/1273 esas, 2019/3290 sayılı bozma kararında mahkemenin SEGBİS ile savunmayı almasındaki zorunlu sebeplerin ara kararda veya gerekçeli kararda belirtilememiş olması nedeniyle sanığın savunma hakkını kısıtladığı kabul edilerek bozulmasına" (Yargıtay 16. Ceza Dairesi 2019/7937 E., 2019/6761 K.)

SANIK SEGBİS İLE DURUŞMAYA KATILMAYA ZORLANMAMALIDIR

Şüpheli ya da sanık ceza muhakemesinin en başta gelen sujesi olup kural olarak sanık mahkemede hazır edilmeden duruşma yapılamaz ve sanıksız ceza yargılaması olmaz. Yüzyüzelik ve silahların eşitliği ilkeleri ile adil yargılanma hakkının en önemli alt başlıklarından olan savunma hakkının gereği olarak sanık yargılandığı mahkemenin huzurunda bizzat savunma yapmak istiyorsa buna imkân verilmeli, SEGBİS ile savunma yapmaya zorlanmamalıdır. (Yargıtay 10. Ceza Dairesi 2020/4453 E., 2021/13161 K.)

Avukat Bayram YÜKSEKKAYA