Tutuklama hakkında sorulan sorulara, hukukçu olmayanların da rahatça anlayabilmesi içen, kanun ve içtihat atıflarına boğmadan cevap vermeyi uygun görüyoruz.

-Tutuklama Nedir?

Tutuklama, hakkında bir soruşturma veya kovuşturma bulunan şüpheli veya sanığın, kanunda sayılan şartlar dahilinde özgürlüğünden mahrum bırakılarak, ceza infaz kurumuna alınmasıdır.

-Tutuklama Kararı Nedir?

Hakkında tutuklama şartları bulunduğu düşünülen şüpheli veya sanığın, soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısı’nın talebi, yargılama aşamasında Cumhuriyet Savcısı’nın talebi veya mahkeme tarafından doğrudan doğruya, özgürlüğünden mahrum bırakılmasına neden olan karara tutuklama kararı denir.

-Tutuklama Kararını Kim Verir?

Tutuklama kararını sadece ve sadece hakimler verebilir. Cumhuriyet Savcılarının tutuklama kararı verme yetkileri yoktur. Cumhuriyet Savcıları en fazla göz altına alarak şüpheliyi geçici olarak özgürlüğünden mahrum edebilir ve mahkemeden tutuklama talebinde bulunabilir. Soruşturma aşamasında Sulh Ceza Mahkemeleri, yargılama aşamasında ise yargılamaya bakan esas mahkeme tutuklama kararı verebilir.

-Tutuklama Kararına İtiraz Edilebilir Mi?

Tutuklama kararı, kesin bir karar değildir. Hatta en fazla her 30 günde bir gözden geçirilmesi gereken önemli bir karar tipidir ve başka hiçbir mahkeme kararı hakkında böyle devamlı denetim yapılması öngörülen karar türü yoktur. Bu nedenle, tutuklama kararına itiraz edilebileceği gibi, itiraz edilmese dahi en fazla her 30 günde bir tutuklama kararı tekrar tekrar incelenir.

-Tutuklama Kararına Karşı İtiraz Nereye Yapılır?

Tutuklama kararına karşı itiraz mercileri, soruşturma ve kovuşturma (yargılama) aşamasına göre değişir.

Soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısının talebi ile Sulh Ceza Mahkemesi tutuklama kararı verildiği için, bu tutuklama kararına karşı aynı adliyedeki Asliye Ceza Mahkemesi’ne itiraz edilebilir. Bu itiraz, tutuklama kararı veren Sulh Ceza Mahkemesi’ne sunulur, Sulh Ceza Mahkemesi verdiği kararı tekrar inceler ve eğer bir değişiklik öngörmez ise itiraz hakkında karar vermek üzere dosyayı Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderir.

Yargılama (kovuşturma) aşamasında, tutuklama kararını sanığın davasına bakan mahkeme tarafından verilebilir. Bu durumda, eğer tutuklama kararını veren mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi ise tutuklama kararına itiraz Ağır Ceza Mahkemesi’ne, eğer tutuklama kararı veren mahkeme Ağır Ceza Mahkemesi ise, kararı veren Ağır Ceza Mahkemesi’nden numara olarak sonra gelen Ağır Ceza Mahkemesi’ne yapılır. Tek Ağır Ceza Mahkemesi bulunan yerlerde en yakın Ağır Ceza Mahkemesi’ne dosya gönderilerek tutuklama kararına karşı itiraz incelenir. Aynı şekilde örneğin 5 tane Ağır Ceza Mahkemesi olan bir yerde 5 Ağır Ceza Mahkemesi’nin verdiği tutuklama kararına karşı itiraz, 6 Ağır Ceza Mahkemesi olmadığından, en başa dönmek mantığıyla 1 Ağır Ceza Mahkemesi’ne yapılır.

-Tutuklama Kararına İtiraz Dilekçesi Nasıl Yazılır?

Tutuklama kararına karşı itiraz dilekçesi, tutuklama kararının dayanağını oluşturan kanuni gerekçelerin geçerli olmadığı yönünde nedenler barındıracağı gibi tahliye veya adli kontrol talebi ile serbest bırakılmaya yönelik sanığa bağlı nedenler de ileri sürülerek kaleme alınır.

-Tutukluluk Halinin Devamı Kararı Nedir?

Daha önce hakkında tutuklama kararı verilen şüpheli veya sanığın, tutuklu kalmasını gerektiren nedenlerin değişmediği veya daha da arttığı gerekçesi ile sanığın tutuklu kalmasını gerekli gören karardır. Yukarıda bahsettiğimiz gibi gerek soruşturma aşamasında gerekse de yargılama aşamasında, tutuklu sanığın tutuk hali en geç 30 günde bir yapılmalıdır. Aynı şekilde yargılama aşamasında her celsede de ayrıca sanığın tutuk hali incelenerek karar verilir.

-Tutukluluk Halinin Devamı Kararına İtiraz Edilebilir Mi?

Tutukluluk halinin devamı yönündeki karara karşı itiraz mümkündür ve tutukluluk halinin devamı yönündeki kararlara karşı itiraz yolu, yukarıda tutuklama kararı verilme kararına karşı itiraz yolu ile aynı prosedüre bağlıdır.